Kroonluchter, Gevelsteen de Bolkroon in Amsterdam

Zwervend door Amsterdam kom je mooie huisjes tegen. Huisjes gebouwd in allerlei verschillende periodes vanaf het begin van het ontstaan van de stad Amsterdam.
Een leuk accent op de vele huisjes zijn de gevelstenen. De gevelstenen zijn een soort naambordjes. Misschien niet helemaal zoals wij de naambordjes nu hanteren. Bel en daarnaast de naam van diegenen die bij de bel hoort. Maar meer een soort herkenningspunt van wat degene die in het huis woont of werkt doet of waar hij voor staat. Misschien wel te vergelijken met symbolen van familie en stadswapens.

In een huis aan huis blad kwamen wij een stukje tegen over de gevelsteen 'De Kerkkroon'.
Wij waren leuk verrast. Was er in Amsterdam echt een gevelsteen met een Kroonluchter ook wel genaamd een 'Bolkraan': In de Rozendwarsstraat in de Jordaan is inderdaad deze gevelsteen te vinden. 

Om terug te komen op de redenen van het plaatsen van gevelstenen ging het in dit geval over een gevelsteen voor een kopergieter. Een koper gieter werd blijkbaar in vroegere dagen 'Geelgieter' genoemd! Wij kende wel de benaming 'Koperslager'. Het verschil? de Koperslager drijft koperen platen met hamer in de juiste vorm. De Geelgieter giet voorwerpen van vloeibaar koper. Het pronkstuk van de geelgieter is de Bol- of Balkroon. 

Zien jullie ook geen lampjes in de bolkroon? Wij ook niet! Elektrische verlichting was in die tijd natuurlijk nog helemaal niet aanwezig dus koperen lampen met kaarsenhouders. En ja, om zoveel mogelijk licht te krijgen, grote koperen lampen met veel armen voor veel kaarsen! 

Waar kom je die 'Balkronen' nog veel tegen? In kerken (gebedsruimtes). Grote hoge ruimtes die redelijk verlicht moesten worden toen er nog geen elektriciteit was. Vandaar natuurlijk de omvang van deze bolkronen, maar ook was de kroonluchter een sierstuk in de kerk. Pracht en Praal! Een bijkomend voordeel van grote kroonluchters met veel kaarsen alsook de vele kaarsen standaards door de kerk heen is dat kaarsen ook wat warmte afgeven (kerken zijn koud....brrrr). Er was in die tijd ook nog geen verwarming zoals wij die nu kennen.

In Amsterdam wordt de Joodse Synagoge op het Waterlooplein geheel verlicht met kaarsen en daar hangen dus ook enorme balkronen. Je moet er maar eens heen in de museumnacht, alle kaarsen branden dan, prachtig gezicht.

Maar terug naar de gerestoreerde gevelsteen: De Kerkroon. Deze is te bewonderen in Amsterdam in de 1e Rozendwarsstraat nr 13.

Kroonluchter bij lamplord